kələf

is.

1. Yumru şəkildə sarınmış sap, iplik, məftil və s. ; yumaq. Yumşaq sap kələfi. İp kələfi. Kələf sarımaq. – <Üçüncü qız:> Qarı nənə, yunu əyirdim. Kələfi yumaqlayıb qurtardım. M. D..

2. məc. Dolaşıq şey haqqında. <Fərhad> fikirləşdikcə fikri uzandı və düyün düşmüş fikir kələfi açılmağa başladı. Ə. Vəl.. Diksinib qaçıram; qafiyələrin dolaşıq kələfindən. R. R..

◊ Kələf dolaşmaq – çıxılmaz, çətin, dolaşıq vəziyyət yaranmaq. <Süleyman:> . . Kələf yaman dolaşdı. M. İ.. <Camal:> Nə xəbər verəydim, kələf elə dolaşıb ki. . . S. Rəh.. Kələf kimi (təki) – dolaşıq, pırtlaşmış, qarışıq. Kələfi dolaşdırmaq – bir şeyi qarışdırmaq, dolaşdırmaq, daha çətin vəziyyətə salmaq. Göründüyü kimi, bütün kələfi dolaşdıran ovurtdaq hesabdar cənabı idi. S. R.. Kələfi qarışmaq – vəziyyəti xarablaşmaq, ağırlaşmaq, əhvalı daha da pozulmaq. O, dörd gün belə bir qızdırma içində yatdı, beşinci gecəsi onun kələfi qarışdı, səhərə yaxın keçindi. S. R.. Kələfin ucu açılmaq – bir işin səbəbi müəyyənləşmək, izi, kökü tapılmaq, məlum olmaq. Kələfin ucunu itirmək – pis vəziyyətə düşmək, hadisələrdən baş açmamaq, nə edəcəyini bilməmək, dolaşıb qalmaq. Kələfin ucunu tapmaq (ələ keçirmək) – bir işin izinə düşüb kökünü, səbəbini tapmaq, müəyyənləşdirmək. <Sərhəngə> elə gəldi ki, müxtəlif iplərin bir-birinə ilişdiyi nöqtə, kələfin ucu əlinə keçmişdir. M. İ.. Pristav kələfin ucunu tapmaq üçün zəmi sahibi olan Camalı həbs eləyib, strajniklərin qabağına qatdı. Ə. Abasov. İpək kələfinə döndərmək – yumşaltmaq, xasiyyətini həlimləşdirmək, rəftarını yaxşılaşdırmaq.